اعراب گذاری صحیح: اهمیت آن و روش های نشانه گذاری

اعراب گذاری مساله ای ست که مدت هاست توجه کمی به آن شده است. غافل از اینکه در برخی موارد ناگزیر باید از آن استفاده کرد. زیرا اجتناب از آن برخی اوقات متن نوشته شدۀ ما را دچار ابهام می کند و برخی اوقات خواندن آن را مشکل می سازد. البته در استفاده از آن نباید زیاده روی کرد، زیرا چنین کاری می تواند از زیبایی متن ما بکاهد. در مواردی، از جمله موارد ذیل، استفاده از آن منطقی می نماید:

1) اسامی خاص (مخصوصاً اسامی نه چندان معروف): به عنوان نمونه «جانوسپار» (نام شخصیتی تاریخی؛ اسم یک شرکت تبلیغاتی)؛ خواندن این واژه بدون اعراب گذاری برای مخاطب مشکل است. بنابراین ظاهراً لازم است این کلمه اعراب گذاری شود.

2) زمانی که خواننده می بایست هنگام خواندن جمله در نقطه ای از آن کمی مکث کند و مکث نکردنْ وی را مجبور می کند برای درک جمله بیش از یک بار آن را مرور کند. به عنوان نمونه؛ «مؤلف این کتاب استاد زبان شناسی دانشگاه تهران است.» شاید خوب باشد که در انتهای واژۀ کتاب علامت سکون قرار گیرد تا خواننده جمله را راحت تر بخواند. فرم اصلاح شدۀ جمله به این شکل است: «مؤلف این کتابْ استاد زبان شناسی دانشگاه تهران است.» حالا به جملۀ زیر توجه کنید:

«مؤلف این کتاب باارزش را در 71 سالگی نوشت.» شاید بهتر باشد در انتهای واژۀ مؤلف از علامت سکون استفاده شود. فرم اصلاح شدۀ جمله به شکل زیر است: «مؤلفْ این کتاب باارزش را در 71 سالگی نوشت.»

3) زمانی که نویسنده احساس می کند برای ابهام زدایی، و یا برای خواناتر کردن متن، باید از علامت ویرگول استفاده کند. این مساله در ترجمه ها به کرات رخ می دهد و در بسیاری از این موارد ویرگول زائد است و نباید از آن استفاده کرد. به عنوان نمونه؛ «انرژی این ساختمان، از نور خورشید تأمین می شود.» در این جمله باید ویرگول حذف شود. در مرحلۀ بعد اگر نویسنده گمان می کند خواندن متن مشکل است باید روی واژۀ ساختمان علامت سکون قرار دهد. فرم اصلاح شدۀ جمله به این شکل است: «انرژی این ساختمانْ از نور خورشید تأمین می شود.»

4) و چند مورد دیگر.

البته جمله های فوق کوتاه بودند و صرفاً به عنوان نمونه نوشته شدند. به گمانم، اعراب گذاری نکردن بیشتر در جملات بلند مشکل ساز است.

همچنین تشخیص اینکه در چه نقطه ای باید اعراب گذاری کرد بر عهدۀ نویسنده است و باید پس از نوشتنِ جمله خود را به جای مخاطب قرار دهد تا مطمئن شود در کدام نقطه می بایست مبادرت به اعراب گذاری کرد.

در پایان باید متذکر شد، بر اساس گفته های اساتید ویرایشْ نباید در اعراب گذاری زیاده روی کرد. 

نحوۀ اعراب گذاری در برنامۀ Word به این شرح است:

سکون؛ ابتدا باید کلید ALT را نگاه داشت سپس به ترتیب 0، 2، 5، 0 را فشار داد تا علامت سکون تایپ شود.

(حتما باید این کار را از طریق numpad انجام داد.)

کسره؛ کلیدهای Shift و D باید همزمان فشرده شوند.

فتحه؛ کلیدهای Shift و A باید همزمان فشرده شوند.

ضمه؛ کلیدهای Shift و S باید همزمان فشرده شوند.

منابع مفید برای مطالعه:

ترجمه کاوی - خرم شاهی، بهاءالدین؛ انتشارات ناهید.

اعراب گذاری و علامت های دیگر - مدرس صادقی، جعفر؛ قابل دسترس در

 magiran.com/npview.asp?ID=2155761

نگارش و ویرایش - سمیعی (گیلانی)، احمد؛ انتشارات سمت.

ابزارهای کامپیوتری پشتیبان مترجم (CAT) --- قسمت چهارم

محصولاتی که مبتنی بر نرم افزارهای «حافظه ترجمه» هستند، به منظور استفادۀ مترجمان و دارالترجمه ها طراحی می شوند.

ابزارهای پشتیبان مترجم مانند اس دی ال ترادوس، Déjà vu، استارترنزیت، وُردفست، و غیره در حال حاضر جزء جدایی ناپذیر فرآیند ترجمه هستند. اهمیت استفاده از آن ها زمانی نمایان می شود که قرار است یک پروژۀ بزرگ به وسیلۀ عدۀ زیادی مترجم انجام شود؛ در این مواقع، معادل هایی که گزینش می شوند می بایست در کل پروژۀ ترجمه انسجام داشته باشند. در نتیجه، ترجمه در یک پایگاه داده ذخیره شده و کلیۀ شرکت کنندگانْ در فرآیند آماده سازی پروژه به آن پایگاه دسترسی خواهند داشت. مترجمان قادرند به شکل محلی و یا از راه دور به شبکه ای واحد متصل شوند. چنین مساله ای برای شرکت هایی که دارای شعبه هایی در کشورهای مختلفند مهم تلقی می شود.

حافظه های ترجمه، که به پایگاه دادۀ ترجمه نیز معروفند، مجموعه ای از مدخل ها هستند که در آن ها متن منبع با ترجمۀ متناظر خود در یک یا چند زبان مقصد مقایسه می شود. معمولا، حافظه های ترجمه در ابزارهای ترجمه مورد استفاده قرار می گیرند: نرم افزار متن را به واحدهایی به نام بخش تقسیم می کند، که می تواند پاراگراف، جمله، و حتی عبارت باشد. زمانی که مترجم بخش را "open" می کند، اپلیکیشن پایگاه داده را به منظور یافتن متنِ معادل جستجو می کند. نتیجه فهرستی از واحدهای متناظر (match) است که معمولا با اختصاص امتیاز رتبه بندی می شوند؛ امتیاز بیانگر درصد مشابهت میان متن مبدا و مقصد است.

برخی از مزایای استفاده از حافظه های ترجمه عبارتند از:

(1) سرعت ترجمه افزایش می یابد: اجتناب از تایپ مجدد عباراتی که قبلا ترجمه شده اند.

(2) همچنین، حافظۀ ترجمه امکان کنترل کیفیت بهتر را در اختیار مترجم قرار می دهد، به این صورت که گزینه های برتر را با توجه به زمینۀ متن به منظور معادل گزینی به مترجم پیشنهاد می دهد.

حافظۀ ترجمه فناوری نیرومندی است، که قادر است هزینه لوکالیزه کردن را کاهش دهد. با این حال، استفاده از حافظۀ ترجمه می بایست سبک سنگین شود و تمامی فاکتورها مدنظر قرار گیرند، زیرا کاربرد نرم افزارهای حافظۀ ترجمه تنها در مورد ترجمۀ متن هایی توجیه پذیر و مؤثر است که دارای کلمات و عبارات تکرار شدۀ زیادند.

ادامه دارد ...

(بخش بعدی یک شنبه هفته آینده منتشر می شود.)

پیشرفت ترجمۀ ماشینی --- ارتقا یا تنزل جایگاه مترجمان

Cisco ،فروشندۀ فناوریِ ذخیره سازی و شبکه بندی، تخمین می زند تا سال 2016 ترافیکِ جهانیِ شبکه های ابری سالیانه 45 درصد افزایش پیدا کند. بر اساس یافته های Common Sense Advisory، همگام با افزایش سرسام آور نرخِ تولیدِ محتوا، تقاضا برای خدمات ترجمه نیز سالیانه 15 الی 20 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. چنین واقعیتی بدان معناست که سالانه ده ها هزار مترجم جدید برای مدیریت محتوای تولید شده می بایست وارد بازار کار شوند. ترجمۀ ماشینی کمک بزرگی است، اما نمی توان پیش بینی کرد که این فناوری قادر است روزی جایگزین انسان شود و یا خیر.

Ray Kurzweil، فیوچریستِ (futurist) مشهور، اعتقاد دارد تا سال 2029 ماشین ها همتراز با هوش انسانی پیشرفت خواهند کرد و قادر خواهند بود کارهای برجسته ای را انجام دهند که پیش از آن صرفاً در اختیار بشر بوده است، مانند انجام ترجمه های باکیفیت.

از ماه ژوئن سال گذشته، سه دستگاه ترجمۀ همزمان پا به عرصۀ وجود گذاشته اند، یکی از آن ها بوسیلۀ مایکروسافت تولید شده است که واژه های شفاهی را برگردان می کند و در نهایت ترجمۀ صوتی آن را، دقیقاً متناسب با تنِ صدای گوینده، در اختیار مخاطب قرار می دهد.

برای دهه های متمادی، دانشمندانِ حوزۀ کامپیوترْ تلاش کرده اند تا از یک رویکرد مبتنی بر قواعد (rules-based approach) استفاده کنند --- یعنی آموزش قواعد زبان شناسیِ زبان مبدا و مقصدْ به سیستم های ترجمه و فراهم کردن دیکشنری های ضروری برای این سیستم ها.

در برخی دیگر از شرکت ها مانند گوگل، پژوهشگران به دنبال پیاده سازی رویکردهای آماری (statistical approach) بوده اند. در این رویکرد، حجم متنابهی از متون با زمینه های مختلف به همراه ترجمۀ آن ها به سیستم خورانده می شود. بدین صورت، سیستم قادر به ارائۀ حدسیاتی [در مورد ترجمۀ متن مورد نظر] خواهد بود که تا اندازه ای دقیق اند --- اما ابزارهای ترجمۀ ماشینیْ زمینۀ متن، مقصودِ آن، و لحن نویسنده را در نمی یابند و مد نظر قرار نمی دهند.

ترجمۀ ماشینی به معنای استفاده از نرم افزار برای ترجمه متن یا گفتار از زبانی به زبان دیگر است. چنین ابزاری زمانی مؤثر خواهد بود که ادبیات استفاده شده در فایل مبدأ از زبانی به غایت استاندارد و ساختاریافته بهره مند باشد.

 زمانی که حجم ترجمه بالاستْ چنین ابزاری مفید به نظر می رسد؛ با وجود این، کلیۀ اشخاصی که در این حرفه کار کرده اند حذف مؤلفۀ انسانی از ترجمه را غیر ممکن ارزیابی خواهند کرد. در موارد بسیار، دخالت انسان برای ویرایش متن مبدا پیش از شروع فرآیند و متن ترجمه شده پس از اتمام فرآیند ضروری است. همچنین، انسان ها می بایست کامپیوتر را آموزش دهند تا بتواند با موضوعات و  ترمینولوژی های خاص آشنا شود. بدین منظور، و چنانچه بخواهیم چنین فرآیندی مقرون به صرفه از آب درآید، حجم عظیمی از واژها می بایست به وسیلۀ سیستم پردازش شوند. 

برخی از شرکت ها، ابتدای امر از ترجمۀ ماشینی استفاده می کنند سپس از ویراستاران انسانی برای اصلاح ترجمه بهره می برند. اما ترجمه با پشتیبانی کامپیوتر از اینجا رانده و از آنجا مانده نخواهد بود، و برای کمک به انسانْ بهترین گزینه ها را انتخاب می کند. ابزارهای پشتیبان مترجمْ از سرعت ماشین، و مهارت انسان برای درک زمینه و ظرایف متن، بهره مند می گردند تا در مقیاس بزرگ همان متونِ باکیفیتی را ارائه دهند که بهترین مترجمان انسانی ارائه می دهند. ابزارهای ترجمه با پشتیبانی کامپیوترْ بر وابستگی متقابل انسان و ماشین صحه گذاشته و در مقیاس های بزرگ قادرند ترجمه های سریع و باکیفیت ارائه دهند.

مواردی پیش می آیند که می بایست دقت را فدای سرعت کرد و بالعکس. به عنوان نمونه، ترجمۀ ماشینی برای مصرف کننده ای که صرفاً به دنبال یک فرآورده در یک سایت چینی است، سودمند خواهد بود. در این حالت، دقت مد نظر نیست و تنها می بایست نام فرآورده جستجو شود. اما برای محققی که به دنبال درک داده های پژوهش استْ به منظور اطمینان از دقت و صحتْ ترجمۀ انسانی سودمند خواهد بود.

این موضوع که کدام یک از انواعِ مترجم مفید فایده خواهد بود، بستگی به موقعیت دارد. شرکت هایی که پروژه های ترجمۀ آن ها بر اساس شرایط برنامه ریزی می شود، از منابعشان بهترین بهره را خواهند برد و شاهدِ ارتقاءِ بهتر مدیریت ریسک خواهند بود.

منبع:

این گزارش خبری در تاریخ 26.6.2013

تحت عنوان

"The rise of the machines is not lost in translation"

در bdlive.co.za منتشر شده است.

---

Common Sense Advisory:

http://www.commonsenseadvisory.com/Home.aspx

ترجمه حضوری --- همزمان و غیرهمزمان

...

ابزارهای کامپیوتری پشتیبان مترجم (CAT) --- قسمت سوم

روش دیگر برای ارتقای ترجمه، استفاده از کورپس های زبان های بین المللی است. چنین چیزی زمانی مهم است که از زبان مادری به زبان مقصد مبادرت به ترجمه می کنیم.

کورپس ها مجموعه ای از متون هستند که براساس اصولی خاص جمع آوری، انتخاب، و ساختار آن ها از لحاظ صرف و نحو تجزیه و تحلیل شده است، و دارای موتور جستجوی مخصوصند. اهمیت استفاده از کورپس ها برای مترجم در ذیل شرح داده شده است:

(1) کورپس ها نمونه هایی از جملات را از منابع گفتاری و نوشتاری گرد آورده اند (ادبیات، نوشته های علمی، مجلات و نشریات، گزارش های آکادمیک، و محاورات). زمانی که در مورد کاربرد صحیح واژه ها در یک کانتکست خاص شک داریم، کورپس ها مفید فایده خواهند بود؛

(2)  تمام متون ارائه شده در کورپس ها دارای داده های نمونه‌اند، زیرا تقریباً تمامی کورپس های مدرن شامل بیش از 100 میلیون واژه و ترکیب واژگانند؛

(3) کورپس ها قادرند بسیاری از مشکلات مرتبط با زبان شناسی را حل کنند، از جمله مشکلاتی که در حین ترجمه بروز می کنند.

با این حال، با وجود داشتن داده های نمونۀ حجیم و دقیق، کورپس ها نمی توانند تمامی زمینه های حرفه ای را پوشش دهند؛ این مساله کاربرد آن ها را در برخی شاخه های علمی غیرممکن می سازد.

محصولاتی که مبتنی بر نرم افزارهای «حافظه ترجمه» هستند، به منظور استفادۀ مترجمان و دارالترجمه ها طراحی می شوند.

ابزارهای پشتیبان مترجم مانند اس دی ال ترادوس، Déjà vu، استارترنزیت، وُردفست، و غیره در حال حاضر جزء جدایی ناپذیر فرآیند ترجمه هستند. اهمیت استفاده از آن ها زمانی نمایان می شود که قرار است یک پروژۀ بزرگ به وسیلۀ عدۀ زیادی مترجم انجام شود؛ در این مواقع، معادل هایی که گزینش می شوند می بایست در کل پروژۀ ترجمه انسجام داشته باشند. در نتیجه، ترجمه در یک پایگاه داده ذخیره شده و کلیۀ شرکت کنندگانْ در فرآیند آماده سازی پروژه به آن پایگاه دسترسی خواهند داشت. مترجمان قادرند به شکل محلی و یا از راه دور به شبکه ای واحد متصل شوند. چنین مساله ای برای شرکت هایی که دارای شعبه هایی در کشورهای مختلفند مهم تلقی می شود.

ادامه دارد ...

معنای based در الگوی X-based Y

در الگوی X-based Y ، که فراوان در متن های انگلیسی دیده می شود، based به این معناست که Y در محل X مستقر است. Y نام یک شرکت، فرد، و مانند اینهاست و X نام یک شهر یا کشور است. 

به عنوان نمونه؛

Beijing-based writer یعنی نویسنده ای که در شهر پکن مستقر است (محل کار یا محل زندگی وی آنجاست)

U.S.-based companies یعنی شرکت هایی که مقر آن ها در ایالات متحده است.

طرح های سه بعدی با مداد --- Ramon Bruin

 

Ramon Bruin متخصص خودساختۀ طراحی با مدادْ بُعدِ تازه ای به هنر بخشیده است. این هنرمند هلندی تکه کاغذهای بی ارزش را به آثار هنری باارزش تبدیل کرده است. طراحی های وی در اثر خطای باصره چشمان مخاطب را به بازی می گیرند، از یک کشتی بادبانی که در حال حرکت بر روی میز است تا مردی که با کشیدن مداد در رقابت طناب کشی شرکت می کند. خطای باصره ای که وی خلاق آن استْ بی انتها می نماید و ارزش آن را دارد که لحظه ای درنگ و به آن توجه کرد. چند عدد از طراحی های این هنرمند در ادامه آمده است. برای دیدن آثار بیشتر می توانید از وبسایت Ramon Bruin در آدرس روبرو بازدید کنید: jjkairbrush.nl/home.

Photo By Ramon Bruin/JJK Airbrush