اعراب گذاری صحیح: اهمیت آن و روش های نشانه گذاری

اعراب گذاری مساله ای ست که مدت هاست توجه کمی به آن شده است. غافل از اینکه در برخی موارد ناگزیر باید از آن استفاده کرد. زیرا اجتناب از آن برخی اوقات متن نوشته شدۀ ما را دچار ابهام می کند و برخی اوقات خواندن آن را مشکل می سازد. البته در استفاده از آن نباید زیاده روی کرد، زیرا چنین کاری می تواند از زیبایی متن ما بکاهد. در مواردی، از جمله موارد ذیل، استفاده از آن منطقی می نماید:

1) اسامی خاص (مخصوصاً اسامی نه چندان معروف): به عنوان نمونه «جانوسپار» (نام شخصیتی تاریخی؛ اسم یک شرکت تبلیغاتی)؛ خواندن این واژه بدون اعراب گذاری برای مخاطب مشکل است. بنابراین ظاهراً لازم است این کلمه اعراب گذاری شود.

2) زمانی که خواننده می بایست هنگام خواندن جمله در نقطه ای از آن کمی مکث کند و مکث نکردنْ وی را مجبور می کند برای درک جمله بیش از یک بار آن را مرور کند. به عنوان نمونه؛ «مؤلف این کتاب استاد زبان شناسی دانشگاه تهران است.» شاید خوب باشد که در انتهای واژۀ کتاب علامت سکون قرار گیرد تا خواننده جمله را راحت تر بخواند. فرم اصلاح شدۀ جمله به این شکل است: «مؤلف این کتابْ استاد زبان شناسی دانشگاه تهران است.» حالا به جملۀ زیر توجه کنید:

«مؤلف این کتاب باارزش را در 71 سالگی نوشت.» شاید بهتر باشد در انتهای واژۀ مؤلف از علامت سکون استفاده شود. فرم اصلاح شدۀ جمله به شکل زیر است: «مؤلفْ این کتاب باارزش را در 71 سالگی نوشت.»

3) زمانی که نویسنده احساس می کند برای ابهام زدایی، و یا برای خواناتر کردن متن، باید از علامت ویرگول استفاده کند. این مساله در ترجمه ها به کرات رخ می دهد و در بسیاری از این موارد ویرگول زائد است و نباید از آن استفاده کرد. به عنوان نمونه؛ «انرژی این ساختمان، از نور خورشید تأمین می شود.» در این جمله باید ویرگول حذف شود. در مرحلۀ بعد اگر نویسنده گمان می کند خواندن متن مشکل است باید روی واژۀ ساختمان علامت سکون قرار دهد. فرم اصلاح شدۀ جمله به این شکل است: «انرژی این ساختمانْ از نور خورشید تأمین می شود.»

4) و چند مورد دیگر.

البته جمله های فوق کوتاه بودند و صرفاً به عنوان نمونه نوشته شدند. به گمانم، اعراب گذاری نکردن بیشتر در جملات بلند مشکل ساز است.

همچنین تشخیص اینکه در چه نقطه ای باید اعراب گذاری کرد بر عهدۀ نویسنده است و باید پس از نوشتنِ جمله خود را به جای مخاطب قرار دهد تا مطمئن شود در کدام نقطه می بایست مبادرت به اعراب گذاری کرد.

در پایان باید متذکر شد، بر اساس گفته های اساتید ویرایشْ نباید در اعراب گذاری زیاده روی کرد. 

نحوۀ اعراب گذاری در برنامۀ Word به این شرح است:

سکون؛ ابتدا باید کلید ALT را نگاه داشت سپس به ترتیب 0، 2، 5، 0 را فشار داد تا علامت سکون تایپ شود.

(حتما باید این کار را از طریق numpad انجام داد.)

کسره؛ کلیدهای Shift و D باید همزمان فشرده شوند.

فتحه؛ کلیدهای Shift و A باید همزمان فشرده شوند.

ضمه؛ کلیدهای Shift و S باید همزمان فشرده شوند.

منابع مفید برای مطالعه:

ترجمه کاوی - خرم شاهی، بهاءالدین؛ انتشارات ناهید.

اعراب گذاری و علامت های دیگر - مدرس صادقی، جعفر؛ قابل دسترس در

 magiran.com/npview.asp?ID=2155761

نگارش و ویرایش - سمیعی (گیلانی)، احمد؛ انتشارات سمت.

نحوۀ اعراب گذاری در برنامۀ Word

نحوۀ اعراب گذاری در برنامۀ Word به این شرح است:

سکون؛ ابتدا باید کلید ALT را نگاه داشت سپس به ترتیب 0، 2، 5، 0 را فشار داد تا علامت سکون تایپ شود.

(حتما باید این کار را از طریق numpad انجام داد.)

کسره؛ کلیدهای Shift و D باید همزمان فشرده شوند.

فتحه؛ کلیدهای Shift و A باید همزمان فشرده شوند.

ضمه؛ کلیدهای Shift و S باید همزمان فشرده شوند.