مقایسۀ ترجمۀ ماشینی و ترجمه با کمک کامپیوتر (بازنشر)

نویسنده:

آلینا سینچان

توانایی در صحبت کردن (و نوشتن) به زبانی غیر از زبان مادری نوعی مهارت اجتماعی سودمند است. از دوران باستان، مردم برای برآورده کردن مقاصد اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی مجبور بوده‌اند با «خارجی‌ها» مکالمه کنند و مهارت‌ نخبگان در زبان‌های خارجی منجر به ترجمۀ بزرگترین آثار ادبی دنیا به تعداد زیادی از زبان‌ها شده است و متعاقباً تمام ملت‌ها از این آثار نفع برده‌اند. پیمان‌هایی که مسیر تاریخ را تغییر داده‌اند با کمک زبان‌های مشترک تدوین و منعقد شده‌اند؛ این زبان‌ها به طرفین درگیر فرصت داده‌اند گفتگویی تأثیرگذار با یکدیگر ترتیب دهند. بنابراین، ترجمه مکتوب و ترجمه شفاهی نقش مهمی در تکامل انسان داشته‌اند.

دستاوردهای فنی که در تمام زمینه‌ها شاهدش هستیم دنیای مترجمان را به نحو مطلوب تغییر داده است. ماشین‌های قدیمی تایپ مدت‌هاست که جای خود را به کامپیوتر داده‌اند؛ با هدف کمک به مترجمان برای ارائۀ نسخه‌ای دقیق‌تر از ترجمۀ متن مبدأ، مجموعه‌ای از ابزارها ابداع شده‌ و بهبود یافته‌اند. ترجمه با کمک کامپیوتر ـــ که بوسیلۀ مترجمان خبرۀ کاربلد انجام می‌شود ـــ علاوه بر اینکه ارائه‌دهندۀ نسخه‌ای باکیفیت‌تر است، کاهش‌دهندۀ زمانی‌ست که صرفِ پروژه می‌شود.

ابزارهای کمک مترجم (CAT) ـــ نرم‌افزارهای واژه‌پرداز (مانند کنترل‌کننده‌های املا و دستور زبان)، کورپس‌ها، ابزارهای حافظۀ ترجمه، دیکشنری‌های آنلاین و ... ـــ حرفۀ ترجمه را متحول کرده‌اند و منجر به تسریع فرایند ترجمه و بهبود کیفیت آن شده‌اند. با وجود این، ترجمۀ ماشینی ـــ گزینه‌ای جدید و غیرقابل اعتماد که غیرحرفه‌ای‌ها برخی اوقات به آن متوسل می‌شوند ـــ نباید در میان ابزارهای یک مترجم معتبر طبقه‌بندی شود. اگرچه این نرم‌افزارهای «هوشمند» بوسیلۀ تفکری ممتاز خلق شده‌اند تا بتوانند زحمت مترجم را کاهش یا به هر نوع بشری نسخۀ ترجمه‌شده‌ای از متن را ارائه دهند، این ماشین‌ها به اندازه‌ای اعتمادناپذیرند که خروجی آنها، در حیطۀ ترجمۀ تخصصی، ابزار خنده شده است.

اگر می‌خواهید دربارۀ ناتوانی‌های ترجمۀ ماشینی نمونه‌ای بارز داشته باشید، می‌توانید به اثری از بیل برایسون با نام «زبان مادری» مراجعه کنید.

از دل برود هر آنکه از دیده رود:

 بنابر توضیح نویسنده، شخصی تصمیم گرفت عبارت مشهور «out of sight, out of mind» را به یکی دیگر از زبان‌های اروپایی ترجمه کند. 

دیوانگی کور:

 نتیجۀ آن مدتی بعد به انگلیسی برگردانده شد و آنچه بر روی صفحه نمایان شد «blind insanity» بود! با توجه به اینکه «out of sight» و «out of mind» را می‌توان به عنوان معادل‌هایی برای blind و insanity در نظر گرفت، باید اذعان کرد که ماشین وظیفه‌اش را به خوبی انجام داده است، زیرا دو بخش از یک proverb را به عنوان دوcollocation مستقل در نظر گرفته است. این مسئله قطع به یقین قدمی مثبت برای یک ماشین «گنگ» است اما آنچیزی نیست که ترجمۀ حرفه‌ای به آن می‌پردازد.

به منظور استفادۀ مؤثر از ترجمۀ ماشینی، باید به هر دو زبان تسلط داشته باشید؛ در غیر این صورت، در تشخیص دادن نقصان‌ها و، در پی آن، اصلاح کردن اشتباهاتی که منجر به ابهام و افت کیفی می‌شوند ناتوان خواهید بود. افرادی که از این نرم‌افزارها استفاده می‌کنند در پیرامون ما به کرات دیده می‌شوند، اما کاربرد آنها بیشتر به گوشی‌های موبایل و محیط‌های غیررسمی محدود می‌شود. بیشتر استفاده‌کنندگان از نرم‌افزارهای ترجمه دانش‌آموزانی هستند که برای حل تمارین دروس زبانشان روی به این ابزارها می‌آورند. زمانی که صحبت از سرویس‌های ترجمۀ تخصصی می‌شود، نباید فراموش کرد که ترجمه صرفاً به هم چسباندن تعدادی مشخص از لغات در قالب یک جمله نیست، که متأسفانه عملی‌ست که ترجمۀ ماشینی انجام می‌دهد.

هدف از ابزارهای کمک مترجم (CAT) که به نظر می‌رسد جزئی جدایی‌ناپذیر از حرفۀ مترجم باشند کمک کردن به مترجم است نه آموزش دادن. در بحث دانش زبانی، رشد حرفه‌ای و تمرین مداوم است که می‌تواند مترجمی حرفه‌ای بسازد.

منبع

Alina Cincan (August 3, 2012) Machine Translation vs Computer Aided Translation,Available at: http://inboxtranslation.com/blog/machine-translation-computer-aided-translation/ (Accessed: 2/22/2015).

خودروسازان اپل را چالشی نوظهور قلمداد می‌کنند

خودروسازان از احتمال ورود شرکت‌های اپل و گوگل به عرصۀ خودروسازی ابراز نگرانی می‌کنند؛ این در حالی‌ست که مدیران شرکت‌های مذکور شراکت با این دو رقیب احتمالی را نیز در دستور کار قرار داده‌اند.

مدیرعامل شرکت فولکس واگن در نمایشگاه خودروی ژنو اعلام کرد: «اگر این دو شرکت بخواهند به تولید خودروهای الکتریکی بپردازند، رقابتی سخت پیش روی ما خواهد بود. همچنین، علاقۀ ویژه‌ای به فناوری گوگل و اپل داریم، و، به گمان من، شرکت فولکس واگن می‌تواند دنیای دیجیتال و موبایل را گرد هم آورد.» 

بر اساس اعلام منابع آگاه، اپل بر روی یک خودروی الکتریکی کار می‌کند و در تلاش است تا تولید آن را حداکثر تا سال 2020 آغاز کند. در ماه ژانویه، گوگل اعلام کرد که می‌خواهد ظرف پنج سال آینده تولید خودروی بدون راننده (self-driving car) را آغاز کند.

خودروسازان برای طراحی و تولید خودروی جدید حداقل به پنج سال زمان نیاز دارند. این چهارچوب زمانی بیانگر اهداف بلندپروازانه‌ای است که این دو غول فناوری در سر دارند و زمینه‌ساز رقابت برای تصاحب مشتریان است. شرکت‌های تسلا موتورز (Tesla Motors Inc) و جنرال موتورز (General Motors Co) سال 2017 را برای رونمایی از یک خودروی الکتریکی که بیش از 320 کیلومتر را با یک بار شارژ شدن طی می‌کند و کمتر از 40000 دلار قیمت دارد در نظر گرفته‌اند.

استفان براتزل، مدیر مرکز مدیریت خودرو در دانشگاه علمی‌کاربردی برگیچ گلادباخِ آلمان، عقیده دارد که رقابت را باید جدی گرفت. «هر چه به رانندگی خودکار نزدیک‌تر می‌شویم، رابطۀ میان مشتری و خودرو کمرنگ‌تر می‌شود. گوگل و اپل، که بار فناوری قدیمی را بر دوش ندارند، می‌توانند آغازگر فرایندی نو باشند.»

از بین رفتن موانع 

موفقیت تسلا در خلق یک شرکت خودروسازی نشان داد که فتح موانع سنتی برای ورود به این صنعت، بر خلاف تصور عموم، چندان هم مشکل نیست. در همین حال، خودروسازان تلاش می‌کنند تا دستاوردهای فنی را در تولید خودرو به کار گیرند، کاری که شرکت‌های منطقۀ Silicon Valley دستیابی به آن را در دستور کار قرار داده‌اند. برای نمونه، گوگل از سال 2010 در تولید خودروهای خودکار سرمایه‌گذاری کرده است.

یان رابرتسون، مدیر ارشد فروش BMW، می‌گوید: «هیچ گاه هیچ‌گونه رقابتی را دست‌کم نمی‌گیریم. موانع ورود، که پیش از این مرتفع بودند، اکنون کوتاه شده‌اند. اما، در همین اثنا، پیچیدگی‌های صنعت خودرو تغییری نکرده است.» 

برای یک خودروساز باتجربه پنج سال زمان لازم است تا اقدام به طراحی و تولید یک خودروی جدید کند؛ صرفاً فاز تست کردن که برای کسب مجوزهای قانونی لازم است غالباً سه سال زمان نیاز دارد. بنابر برآوردها، برای شرکتی که در صنعت خودرو جایگاهی ندارد، ساخت اتومبیل یک دهه زمان می‌برد.

سودهای بی‌سابقه

به گفتۀ مدیرعامل شرکت فیات، «این همان چیزی بود که خودروسازی کم داشت: یک مزاحم مخل آرامش». «[فناوری] خوب است اما، اگر یکی از افرادی باشید که به دلیل ورود آن زندگی‌اش مختل می‌شود، ضرورتی ندارد که منتظر ظهورش باشید.» 

اپل، که در سه‌ماهۀ مالی گذشته به سود 18 میلیارد دلاری دست یافته است، در هر شرایطی بودجۀ لازم را برای این فناوری در اختیار دارد. این شرکت 178 میلیارد دلار سرمایۀ نقدی دارد و تیم کوک، مدیرعامل اپل، تولیدکنندۀ iPhone را تشویق کرده است تا به بخش‌های دست‌نخوردۀ بازار وارد شود، به گونه‌ای که زندگی دیجیتال کاربران در خدمات و محصولات اپل خلاصه گردد.

سرپرست مهندسی جگوارلندرور می‌گوید: «تفکر سنتی در صنعت خودرو برای استفاده از فرصت‌های جامعۀ اینترنتی مناسب نیست. اگر برای تصمیم‌گیری نیاز به بروکراسی‌های رایج داشته باشید، شکست شما از همان ابتدا حتمی‌ست.»

برد-برد 

اپل در صنعت خودرو همان مسیری را طی می‌کند که در سایر صنایع طی کرد. این شرکت در دستگاه‌های دیجیتال پخش موسقی یا اسمارت‌فون پیشگام نبود، اما زمانی وارد بازارهای مذکور شد که موفق شد محصولی پرجذبه تولید کند. بر اساس اعلام گوگل، این شرکت به منظور تحقق ایدۀ موسس شرکت، Sergey Brin، مبنی بر حمل و نقل کارامد و ایمن، به دنبال شریک می‌گردد. 

دیدیر لروی، مدیر شرکت تویوتا موتورز در حوزۀ اروپا، می‌گوید: «علاوه بر اینکه برای همکاری با آنها کاملاً آماده‌ایم، المان کلیدی در همکاری با آنها این است که مطمئن شویم سیاست برد-برد بر روابط طرفین حاکم است.»

«خودروسازان نمی‌خواهند صرفاً تولیدکنندۀ جعبه‌ای توخالی باشند و در این میان فردی دیگر با افزودن فناوری‌‌های جدید به آن مولد ارزش افزوده برای این محصول باشد.»

منبع:

Auto News

تلفن هوشمند شما در سال 2018: 15 ویژگی جدید --- قسمت 7

رادیو نرم افزار (Software Radio)

مسیر پیش رو: رادیو نرم افزار (SDR) مفهومی ست که همواره در اجلاس ابداعات وایرلس ترویج شده است. SDR، بدون مواجهه با مسائل مرتبط با compatibility، قادر است کیفیت صدا را ارتقا بخشد. همچنین، ناسازگاری میان فرکانس ها را از بین می برد. رادیو نرم افزار سولوشن های مبتنی بر نرم افزار را جایگزین پردازنده های اختصاصی پهنای باند، تیونر، و آنتن ها می کند.

پیش بینی: کیفیت صدا، بی نقص بودن اتصال، و سازگاری میان شبکه های داخلی و خارجی مسائلی هستند که ظرف پنج سال آینده حل خواهند شد. برای اتصال به فرکانس های جدید تنها نیاز به آپدیت کردن کردن نرم افزار است در حالی که پیش از آن می بایست برای این منظور تلفن خود را تعویض می کردیم.

ضد آب کردن:

مسیر پیش رو:

ظرف چند سال گذشته، سه شرکتِ Liquipel، Hz0 (Water Block), P2i تلفن های هوشمندی را به بازار عرضه کرده اند که از تکنولوژی مقاومت به نفوذ آب برخوردار است.

پیش بینی:

شرکت هایی که می خواهند در بازار تلفن های هوشمند متمایز باشند ظرف چند سال آینده به این نتیجه خواهد رسید که ضد آب کردن اسمارت فون ها گزینۀ خوبی برای این منظور است. 

ادامه دارد ...

قسمت اول این گزارش را می توانید با کلیک بر روی این جمله مشاهد کنید.

قسمت دوم این گزارش را می توانید با کلیک بر روی این جمله مشاهده کنید.

قسمت سوم این گزارش را می توانید با کلیک بر روی این جمله مشاهده کنید.

قسمت چهارم این گزارش را می توانید با کلیک بر روی این جمله مشاهده کنید.

از اختراع ماشین نساجی تا ظهور گوگل ترنسلیت (پست ثابت)

لودیتها (Luddites) در قرن 19 ام ظهور یافتند؛ این افرادْ  گروه‌های سازمان‌یافته‌ای را تشکیل می‌دادند  که اعضای آن‌ها صنعتگران ناراضی انگلیسی بودند. آن‌ها برای تخریب ماشین‌آلات نساجی طغیان کردند، زیرا عقیده داشتند این فن‌آوری‌ها رفته رفته جایگزین کارگران کارخانجات نساجی خواهند شد. این جنبش در روزهای پایانی سال 1811 از همسایگی ناتینگهام شروع شد و تا سال بعد به سایر شهرها نیز سرایت کرد [1].

جنبش مذکور به منظور توقف تکنولوژی و ممانعت از به اصلاح اتوماسیون تلاش مذبوحانه ای را آغاز کرد. قاعدتاً در آن دوره هنوز واژۀ «اتوماسیون» وضع نشده بود. با وجود این، خواسته یا ناخواسته هدف این افراد مبارزه با چنین روندی بود، یعنی بهره بردن از متدهایی که جایگزین انسان در کسب و کار و تولید شود. از نظر آن ها چنین روندی منجر به بروز پدیده‌ای می‌شد که امروزه به آن بیکاری تکنولوژیکی (technological unemployment) می‌گویند [2].

سیر بی‌پایان بیکاری تکنولوژیکی:

همگام با رشدِ تکنولوژی، انجام دادن کارها آسان تر می‌شود. تعبیری که از این موضوع می‌شود این است که انجام کار بیشتر با نیروی کار کمتر میسر خواهد شد. افراد زیادی نیز قربانی این روند خواهند شد. بنابراین، بیکاری تکنولوژیکی سیر خود را تا به امروز ادامه داده و به نظر می‌رسد نمی‌باید هیچ پایانی برای آن متصور بود، زیرا بشر هیچ پایانی برای تکنولوژی متصور نیست. 

کامپیوتر و بیکاری تکنولوژیکی:

با ظهور کامپیوتر و متعاقباً همه‌گیر شدن اینترنت شکل جدیدی از اضطراب گریبان متخصصان را گرفته است. همه‌گیر شدن فن آوری های مرتبط با کامپیوتر یعنی برخی مهارت‌های قدیمی دیگر کاربردی ندارند و این امر به معنای از میان رفتن بسیاری از فرصت‌های شغلی گذشته است [3].   

یکی از فن‌آوری‌هایی که از دل اینترنت بیرون آمده پدیده‌ای است به نام گوگل ترنسلیت، برنامه‌ای که تا چند سال پیش متخصصان و مترجمان با تمسخر به آن می‌نگریستند. اما این وسیله ظرف مدت زمانی کوتاه رشدی لجام گسیخته داشته و به پیشرفت های باورنکردنی دست یافته است.

ظاهراً مترجمان امروز همانند لودیت های 200 سال پیش باید نگران از دست دادن حرفۀ خود ظرف چند دهۀ آینده باشند. با این حال بعید می نماید بتوان سیاست لودیت های سال 1811 را در پیش گرفت و نیازی هم به این کار احساس نمی شود، چرا که به نظر می‌رسد این نگرانی‌ها بی‌مورد باشند. زیرا وظیفۀ  تکنولوژی صرفاً تسهیل امور است و افراد به جای واهمه از آن می‌بایست با آن همراه شوند. 

نگرانی‌های بی‌پایه و اساس:

تکنولوژی خالق فرصت های جدید است؛ به عنوان مثال، اینترنتْ انواع و اقسام جدیدی از بازاریابی را بنیان نهاده است. چنانچه بازاریابان سنتی با تکنولوژی جدید همراه و همگام شوند قادر خواهند بود به پیشرفت‌های چشمگیری در زندگی حرفه‌ای دست یابند. نگرانی دربارۀ تکنولوژی زمانی منطقی است که تنها نظاره‌گر آن باشیم و برای سازگاری با آن هیچ اقدامی نکنیم. تقریباً تمام حرفه‌ها از فرصتی که فناوری اطلاعات پیش روی آن‌ها قرار داده به نحو احسن استفاده کرده‌اند. چرا مترجمان از  فرصت‌های جدید استفاده نکنند؟

پیش‌بینی و دیدگاه‌هایِ شخصی نگارنده:

در نظریۀ بقای اصلح، تنها کسانی باقی می‌مانند که بهتر از بقیه خود را با شرایط جدید وقف دهند. این مساله می‌تواند درباره ترجمه هم مصداق داشته باشد. از آنجا که گوگل ترنسلیت و سایر نرم‌افزارهای پشتیبان مترجم ظرف سال‌های آتی به پیشرفت‌های خیره‌کننده‌ای دست خواهد یافت، تنها مترجمانی در رقابت باقی خواهند ماند که بهتر از سایرین با فناوری‌ها و دانش روز آشنا باشند.

بنابراین، مترجم ضعیف و متوسط فضایی برای کار نخواهد یافت، و صرفاً مترجمانی موفق خواهند بود که از دانشی فوق العاده برخوردار باشند، چرا که ظرف 50 سال آینده عملکرد گوگل ترنسلیت از عملکرد مترجمان ضعیف و متوسط بهتر خواهد بود و دیگر کسی برای چنین مترجمانی اهمیتی قائل نخواهد شد.

سرانجامِ لودیتها، کارگران، و مترجمان

بلافاصله بعد از ظهور لودیتها مبارزه علیه آن‌ها آغاز شد. برخی از آن‌ها با مجازات حبس روبرو شدند، برخی را تبعید کردند، تعدادی را نیز به دار آویختند؛ در نهایت، به نظر نمی‌رسد لودیتها کاری از پیش برده باشند. امروزه، واژۀ لودیت به اشخاصی اطلاق می‌شود که مخالف تغییر تکنولوژی هستند [1].

شواهد نشان می‌دهند که پیشرفت تکنولوژی تأثیری بر بیکار شدن کارگران ماهر نداشته است و صرفاً کارگران غیرماهر امنیت شغلی خود را در خطر می‌بینند. زیرا دستگاه‌های پیچیده نیازمندِ اپراتورهای ماهر نیز هستند، و برای عقب نماندن از قافله لازم است کارگران غیرماهر مهارت‌های خود را ارتقا بخشند.

مترجمان نیز باید دانش زبانیِ فوق‌العاده‌ای داشته باشند. زیرا همانطور که گفته شد، نرم‌افزارها ممکن است دیگر فضایی برای مترجمان ضعیف و متوسط باقی نگذارند. مترجمان فوق‌العاده نیز علاوه بر دانش زبانی می‌بایست به فکر به روز نگاه داشتن دانش IT خود نیز باشند تا بتوانند از مزایای آن برای تسهیل و ارتقای کار خود بهره‌مند گردند.

جمع‌بندی:

از زمان ظهور ماشین‌آلات نساجی تا به امروز 200 سال می‌گذرد و در این مدت هیچ گروهی قادر به بنا نهادن سد در مسیر رودخانۀ خروشان پیشرفت نبوده است. تنها می‌توان به کشتی‌هایی مجهز شد که از توان حرکت در مسیر این رودخانه بهره‌مند باشند. بدون شک فن‌آوری‌هایی مانند گوگل ترنسلیت در دهه‌های آتی صرفاً جایگزین مترجمانی خواهند شد که هیچ علاقه‌ای به همراه و همگام شدن با تکنولوژی ندارند، اما آن دسته‌ای که خود را با فناوری تطبیق می‌دهند و از آن نمی‌هراسند قادر خواهند بود در این مسیر پرتلاطم به حیات حرفه‌ای خود ادامه دهند.

منابع:

(1)Britannica (2013) Luddite, Available at:britannica.com/EBchecked/topic/350725/Luddite (Accessed: 15th July, 2013).

(2)Major, A. & peoples, J. (1971) Men and Nations, USA: ....

(3)Steve Krar (...) TECHNOLOGY PHOBIA, Available at:http://www.automationmag.com/images/stories/LWTech-files/10%20Technology%20Phobia.pdf (Accessed: 7th July, 2013).

تلفن هوشمند شما در سال 2018: 15 ویژگی جدید --- قسمت 5

ال سی دی های ترانسفلکس (Transflexive)

مسیر پیش رو: نور خورشید دیدن تصاویر را در تلفن های هوشمند مشکل می سازد. ال سی دی های ترانسفلکس نور محیط را بازتاب داده و، زمانی که شدت نور زیاد است، امکان دیدن تصاویری رنگی، روشن، و مطلوب را فراهم می کنند. تنها مشکل آن ها گران بودن و از دست دادن کنتراست در هوای تاریک است. بنابراین، تولید کنندگان اسمارت فون در حال حاضر به چنین چیزی نمی اندیشند.

پیش بینی: نیاز به تلفن هوشمندی که مانع از مزاحمت نور خورشید شود چیزی نیست که بتوان آن را فراموش کرد. بنابراین، احتمالاً ظرف پنج سال آینده می بایست منتظر راه حلی برای این مساله باشیم.

باتری های تمام ناشدنی (True All-Day Battery Life)

مسیر پیش رو: به منظور تولید پاورسل هایی (power cell) که هفته ها دوام بیاورند، دو تکنولوژی پیش روی ماست. اولین مورد سلول های هیدروژنی است، و دومین مورد، که امیدوار کننده تر است، فناوری جدیدی ست که نام آن را میکروباتری های لیتیومی (lithium-ion microbatteries) گذاشته اند. این تکنولوژی که در دانشگاه ایلینویز در حال تکمیل است، به قدری قدرتمند است که به ادعای تولید کنندگانْ قادر خواهیم بود بوسیلۀ آن یک خودرو را باتری به باتری کنیم.

پیش بینی: تا سال 2018، هیچ کس از باتریِ در حال اتمام و یا خالی از شارژِ تلفن هوشمندش نخواهد نالید، مگر اینکه در جزیره ای دورافتاده گیر افتاده باشد.

ادامه دارد ...

قسمت اول این گزارش را می توانید با کلیک بر روی این جمله مشاهد کنید.

قسمت دوم این گزارش را می توانید با کلیک بر روی این جمله مشاهده کنید.

قسمت سوم این گزارش را می توانید با کلیک بر روی این جمله مشاهده کنید.

قسمت چهارم این گزارش را می توانید با کلیک بر روی این جمله مشاهده کنید.

ابزارهای کامپیوتری پشتیبان مترجم (CAT) --- قسمت پنجم

مرحلۀ نهایی در فرآیند ترجمه ویرایش است. ترجمه ای که به دقت ویرایش شود فاقد ابهام و قابل اعتماد است؛ در غیر این صورت، ترجمه مملو خواهد شد از عبارات زائد و طولانی، تکرارهای بی دلیل، کلیشه های کسالت آور، توضیح واضحات، عبارات مبهم، حشو و اطناب، زبان غلوآمیز، بیانات غیرمعقول، ابهام دربارۀ کلمات متشابه ولی دارای معنی متفاوت، اصطلاحات فنی نامانوس، اشتباهات املایی، جمع بستن کلمات شمارش ناپذیر، و سایر ایرادهای معمول. برای ارتقای ترجمه، شخص می تواند هم از ویراستار انسانی استفاده کند و هم از نرم افزار ویراستار. امروزه، تقریباً تمامی پردازشگرهای لغات دارای ابزار بازخوان هستند، و حتی آپشنی دارند که با انتخاب آن در پی بروز اشتباه نگارشی نویسنده را مطلع می کند. می توانیم اطلاعات و دستورالعمل های مواجهه با این مشکلات را در کتاب های گرامر، راهنماهای نگارش، کتابچه های ویرایش، دیکشنری های مختلف، و منابع مشابه بیابیم. با این حال، برای مترجم کم تجربه، این منابع مشکلی بزرگ ایجاد می کنند: این منابع تنها زمانی می توانند ترجمه را ارتقا بخشند که مترجم مهارت استفاده از آن ها را کسب کند.

علاوه بر آن، غفلت از اشتباهات املایی، گزینش صحیح واژگان (واژه گزینی word choice)، عبارت گزینی (phrasing)، و سبک نگارش مشکلی است که به کرات در کار ترجمه رخ می دهد. بنابراین، مترجم نیازمند نرم افزاری است که ابزارهای بازخوانی و ابزارهای نگارش را در هم ادغام کند، که قادر باشد پیش نویس ها را هم در سطح کلمات و  هم در سطح عبارات ویرایش و پیرایش کند. نمونه هایی از نرم افزارهای ویرایشگر برنامۀ Editor و StyleWriter (و در زبان فارسی ویراستیار) است، که هزاران نقیصۀ نگارشی و ویرایشی را جستجو می کنند، از جمله کلمات پیچیده، کلمات فنی نامانوس، عبارات زائد و طولانی، افعال پنهان، افعال مجهول، کلیشه ها، و جملات بلند. پس از تحلیل متن، برنامه در مورد نحوۀ ویرایش هر کدام از جملات پیشنهادهایی را ارائه می دهد.

ابتدا، نرم افزار ویرایشگر به منظور کمک به گروه های حرفه ای ابداع شد (وکلا، کارمندان، و غیره) تا بتوانند کیفیت و شفافیت محاورات نوشتاری را ارتقا دهند. با این حال، مترجمان نیز می توانند برای ارتقای سبک نگارش خود از آن ها بهره مند شوند --- به گونه ای که سبک نوشتاری آن ها فاقد ابهام، کوتاه، و خوانا باشد.

در نهایت، باید توجه کرد که استفاده از فناوری الکترونیکی نوشداروی (panacea) تمام مشکلات ترجمه نیست. علی رغم کارایی و چشم انداز آن ها، نرم افزار ترجمه و ابزارهای الکترونیکی نمی توانند جایگزین مترجم انسانی شوند و ترجمه ای با کیفیت را تضمین کنند. هدف آن ها تسهیل و تسریع فرآیند ترجمه، کمک به حل مشکلات پیش رو در سیر تکمیلی این فرآیند، و کاهش زمان مورد نیاز برای ترجمه است [2].

ترجمۀ باکیفیت نتیجۀ ادغام فناوری های الکترونیکی و مهارت مترجمان است. به این موارد می بایست دانش بالای زبان خارجی و تئوری ترجمه را نیز افزود، زیرا، حتی در آیندۀ نه چندان نزدیک، برنامه ها و نرم افزارهای ترجمه قادر نیستند جایگزین انسان شوند --- حداقل تا زمانی که هوش مصنوعیِ دارای عملکرد بالا ابداع گردد. بنابراین، همه چیز به شخصیت مترجم و تجربیات حرفه ای وی بستگی دارد، در حالی که سامانه های الکترونیکی نیز مفید، لازم، و ضروری هستند.

References:

[1] Komissarov, V.N. (1997). Теоретические основы методики обучения переводу

(Theoretical Foundations of the Method of Training of Translators), Moscow: Rema [in

Russian].

[2] Shevchuk, V.N. (2010). Электронные ресурсы переводчика (Translator's Electronic

Resources), Moscow: Librait, [in Russian].

[3] http://en.wikipedia.org/wiki/Computer-assisted_translation .

[4] Hutchins, J. (1998). Machine Translation 13 (4): 287-307.

[5] http://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_dictionary.

[6] http://www.urbandictionary.com/.

[7] Osimo, B. Translation Course - http://courses.logos.it/EN/5_13.html.

ابزارهای کامپیوتری پشتیبان مترجم (CAT) --- قسمت چهارم

محصولاتی که مبتنی بر نرم افزارهای «حافظه ترجمه» هستند، به منظور استفادۀ مترجمان و دارالترجمه ها طراحی می شوند.

ابزارهای پشتیبان مترجم مانند اس دی ال ترادوس، Déjà vu، استارترنزیت، وُردفست، و غیره در حال حاضر جزء جدایی ناپذیر فرآیند ترجمه هستند. اهمیت استفاده از آن ها زمانی نمایان می شود که قرار است یک پروژۀ بزرگ به وسیلۀ عدۀ زیادی مترجم انجام شود؛ در این مواقع، معادل هایی که گزینش می شوند می بایست در کل پروژۀ ترجمه انسجام داشته باشند. در نتیجه، ترجمه در یک پایگاه داده ذخیره شده و کلیۀ شرکت کنندگانْ در فرآیند آماده سازی پروژه به آن پایگاه دسترسی خواهند داشت. مترجمان قادرند به شکل محلی و یا از راه دور به شبکه ای واحد متصل شوند. چنین مساله ای برای شرکت هایی که دارای شعبه هایی در کشورهای مختلفند مهم تلقی می شود.

حافظه های ترجمه، که به پایگاه دادۀ ترجمه نیز معروفند، مجموعه ای از مدخل ها هستند که در آن ها متن منبع با ترجمۀ متناظر خود در یک یا چند زبان مقصد مقایسه می شود. معمولا، حافظه های ترجمه در ابزارهای ترجمه مورد استفاده قرار می گیرند: نرم افزار متن را به واحدهایی به نام بخش تقسیم می کند، که می تواند پاراگراف، جمله، و حتی عبارت باشد. زمانی که مترجم بخش را "open" می کند، اپلیکیشن پایگاه داده را به منظور یافتن متنِ معادل جستجو می کند. نتیجه فهرستی از واحدهای متناظر (match) است که معمولا با اختصاص امتیاز رتبه بندی می شوند؛ امتیاز بیانگر درصد مشابهت میان متن مبدا و مقصد است.

برخی از مزایای استفاده از حافظه های ترجمه عبارتند از:

(1) سرعت ترجمه افزایش می یابد: اجتناب از تایپ مجدد عباراتی که قبلا ترجمه شده اند.

(2) همچنین، حافظۀ ترجمه امکان کنترل کیفیت بهتر را در اختیار مترجم قرار می دهد، به این صورت که گزینه های برتر را با توجه به زمینۀ متن به منظور معادل گزینی به مترجم پیشنهاد می دهد.

حافظۀ ترجمه فناوری نیرومندی است، که قادر است هزینه لوکالیزه کردن را کاهش دهد. با این حال، استفاده از حافظۀ ترجمه می بایست سبک سنگین شود و تمامی فاکتورها مدنظر قرار گیرند، زیرا کاربرد نرم افزارهای حافظۀ ترجمه تنها در مورد ترجمۀ متن هایی توجیه پذیر و مؤثر است که دارای کلمات و عبارات تکرار شدۀ زیادند.

ادامه دارد ...

(بخش بعدی یک شنبه هفته آینده منتشر می شود.)