مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (بیم): تعریف، کاربرد، تأثیر

طراحی ساختمان‌های سنتی (traditional building design) عمدتاً متکی بر نقشه‌هایِ فنیِ دوبعدی بود، از جمله پلان (plans)، نما (elevations)، و مقاطع (sections). مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (Building Information Modeling) پا را فراتر از این گذاشته است و نقشه‌هایی ارائه می‌دهد که ابعاد آنها بیشتر از سه بعد است. چنین مدل‌هایی ابعاد سه‌گانۀ فضایی را (طول، عرض، عمق) با چند بعد دیگر ترکیب کرده‌اند؛ دو بعد از این ابعاد عبارتند از زمان (time) و هزینه (cost)، که به ترتیب به عنوان ابعاد چهارم و پنجم شناخته می‌شوند. همچنین، ابعاد دیگری را نیز می‌توان به موارد ذکر شده افزود. بنابراین، مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) علاوه بر هندسه مسائل دیگری را نیز پوشش می‌دهد، از جمله روابط فضایی (spatial relationships)، تحلیل نور (light analysis)، اطلاعات جغرافیایی (geographic information)، و کمی‌سازی و خصوصیات مؤلفه‌های ساختمانی (برای نمونه، شرح و تفصیل اطلاعات تولیدکننده) [1].

BIM تقریباً بحثی جدید است، اما روندی‌ست که به سرعت در حال نفوذ در صنعت ساخت و ساز است. شمار اندکی از ابزارهایی که می‌توان برای مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به‌کار برد عبارتند از Graphisoft ArchiCAD، Bentley Tas Simulator، CypeCAD، Tekla BIMSight. این نرم‌افزارها قادرند دورۀ حیات یک ساختمان را (طراحی ---> ساخت ---> نگهداری) پوشش دهند [2].

تعاریف زیادی برای مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) وجود دارد، اما می‌توان صرفاً آن را بدین شکل تعریف کرد: "روش‌هایی که از طریق آن می‌توان با کمک مدل‌های دیجیتالی به درکی عمیق از سازه دست یافت." مدل‌سازی ساختمان به اشخاصی که با سازه در تعاملند فرصت می‌دهد عملکرد خود را بهینه کنند تا در نتیجۀ آن عمر مفید بنا افزایش یابد [3].

مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) صرفاً مخصوص معماری و ساختمان نیست، هرچند ریشۀ آن را باید در معماری جستجو کرد. BIM را می‌توان در تمام پروژه‌های عمرانی (برای نمونه راه‌سازی) به کار گرفت. بنابراین تمام مهندسان عمران می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند [4]. 

BIM، همانطور که اشاره شد، صرفاً اطلاعات سه‌بعدی را در بر نمی‌گیرد، بلکه، پیش از آنکه پروژه‌ای آغاز شود، به مهندسان کمک می‌کند تا پرفورمنس آن را (performance) پیش‌بینی کنند، طراحی را از طریق تحلیل، شبیه‌سازی، و تصویرسازی بهینه سازند، و اسناد ساخت‌وساز باکیفیت‌تری ارائه دهند [4].

 در نهایت، مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به کاهش هزینه‌های ساخت و ساز، افزایش ایمنی جاده‌ها، سازگار ساختن ساختمان با محیط زیست، صرفه‌جویی در هزینه، و غیره کمک می‌کند [4].

منابع:

1) ویکیپدیای انگلیسی

2) cad-addict.com

3) thenbs.com/bim/what-is-bim.asp

4) http://cenews.com/article/6098/what_does_bim_mean_for_civil_engineers_